Training Day – Ε’ Συνέδριο Προσομοίωσης της ΕΚΤ
Το Ε’ Συνέδριο Προσομοίωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για φοιτητές, που διήρκεσε από τις 10 έως 13 Δεκεμβρίου 2021, ξεκίνησε με την Training Day όπου διακεκριμένοι ομιλητές μετέφεραν τις γνώσεις και εμπειρίες τους στους συμμετέχοντες. Στόχος, της Training Day είναι ο εμπλουτισμός των γνώσεων και της καλύτερης κατανόησης των συμμετεχόντων στα εξεταζόμενα θέματα του Συνεδρίου.
Οι θεματικές του Ε’ Συνεδρίου Προσομοίωσης της ΕΚΤ ήταν οι προκλήσεις της νομισματικής πολιτικής στην περίοδο της πανδημίας SARS-Cov-2 και η αλληλεπίδραση της με την δημοσιονομική πολιτική, η επίδραση των ESG παραγόντων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την Ευρωπαϊκή Οικονομία και οι προκλήσεις της ψηφιακής οικονομίας και συγκεκριμένα του Digital Euro.
Φέτος, είχαμε την τιμή να πλαισιώσουν την Training Day 15 διακεκριμένοι ομιλητές που εκπροσωπούσαν οργανισμούς (ακαδημαϊκούς φορείς, θεσμούς, εταιρείες). Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Ιωάννης Στουρνάρας (Διοικητής Τράπεζας Ελλάδος) και ο κ. Δημοσθένης Ιωάννου (Senior Lead Economist Directorate General International στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Στη συνέχεια, παρουσιάσεις επί των θεματικών έκαναν επίσης, η κα. Χαρούλα Απαλαγάκη (Γενική Γραμματέας στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών), ο κ. Μάριος Ψάλτης (CEO στην PwC της Ελλάδας), η κα. Αθηνά Χατζηπέτρου (Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα), ο κ. Νικόλαος Πέππας (Αντιπεριφερειάρχης Οικονομικών Αττικής), ο κ. Γκίκας Χαρδούβελης (Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος), ο κ. Δημήτρης Μαλλιαρόπουλος (Διευθυντής Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης και Μελέτης στην Τράπεζα της Ελλάδος), ο κ. Σωτήριος Συμαρκέζης (σύμβουλος στα Διατραπεζικά Συστήματα (ΔΙΑΣ)),ο κ. Σπυρίδων Μπλαβούκος (Αναπληρωτής Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Σπουδών), η κα. Αιμιλία Βάρφη (Διευθύνων Σύμβουλος της Velos Advisory), ο κ. Φίλιππος Βερναρδής (Αντί-πρόεδρος στην Asset Stewardship στην SSGA), η κα. Θάλεια Εμίρη (Of Counsel, Sardelas Petsa Law Firm), ο κ. Κωνσταντίνος Δράκος (Καθηγητής, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και ο κ. Χρήστος Γκόρτσος (Καθηγητής Δημόσιου Οικονομικού Δικαίου Νομικής, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Παρακάτω, η ομάδα της Get Involved συνόψισε τα βασικά σημεία όλων των ομιλιών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Training Day.
Εναρκτήριες Ομιλίες και Χαιρετισμοί
Η Training Day ξεκίνησε με ομιλία του κ. Ιωάννη Στουρνάρα, ο οποίος στην ομιλία του αναφέρθηκε εκτενώς στην αναθεώρηση της στρατηγικής της ΕΚΤ, που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2021, με τον νέο στόχο για τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται στο 2% μεσοπρόθεσμα. Η δέσμευση σε αυτόν τον στόχο είναι συμμετρική, δηλαδή οι αρνητικές και οι θετικές αποκλίσεις από αυτόν είναι εξίσου ανεπιθύμητες. Παράλληλα, ο κ. Στουρνάρας επεσήμανε την σημαντικότητα του έκτακτου, λόγω πανδημίας, προγράμματος αγοράς τίτλων (Pandemic Emergency Purchase Program – PEPP) στην εξομάλυνση του σοκ της πανδημικής κρίσης SARS-CoV-2, αλλά και την αναγκαιότητα συμπληρωματικών μέτρων Δημοσιονομικής Πολιτικής για την επίτευξη μακροοικονομικής σταθερότητας. Τέλος, ο κ. Στουρνάρας αναγνώρισε την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και υπογράμμισε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος είναι μια από τις πρώτες κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως που ασχολήθηκαν με την κλιματική αλλαγή και τη βιωσιμότητα, έχοντας συγκροτήσει, ήδη από το 2009, την Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ).
Στη συνέχεια, ο κ. Δημοσθένης Ιωάννου, εξήγησε στην ομιλία του τον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη η επανεξέταση της στρατηγικής της ΕΚΤ, τις παραμέτρους που λήφθηκαν υπόψιν, καθώς και τα αποτελέσματα της επανεξέτασης. Επίσης, παρουσίασε τα εργαλεία άσκησης Νομισματικής Πολιτικής που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ, εστιάζοντας στο Forward Guidance και τονίζοντας ότι η ΕΚΤ κάνει πολύ προσεκτική επιλογή του λεξιλογίου που χρησιμοποιεί, καθώς οι ανακοινώσεις της μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την οικονομία. Τέλος, ο κ. Ιωάννου ανέφερε πως η ΕΚΤ πρέπει να γίνεται κατανοητή από όλους, για αυτό και εκσυγχρονίστηκαν τα μέσα επικοινωνίας της, για να μπορεί το ευρύτερο κοινό να κατανοήσει τους στόχους και τις δράσεις της.
Με την σειρά της, η κα. Χαρούλα Απαλαγάκη, τόνισε στην ομιλία της την ανάγκη κατανόησης του τρόπου με τον οποίο πρέπει να προσαρμοστεί ο τραπεζικός κλάδος και οι επιχειρήσεις στην κλιματική αλλαγή και την ανάγκη υιοθέτησης ESG κριτηρίων στα επιχειρηματικά μοντέλα, γεγονός που θα δημιουργήσει πολλές νέες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για τα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα, συμβάλλοντας στην πράσινη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας. Επίσης, εξέφρασε την ανάγκη βελτίωσης της σχέσης του τραπεζικού συστήματος με τους παρόχους πληρωμών, ενώ επεσήμανε και την ανάγκη για προστασία του τραπεζικού συστήματος από κυβερνοεπιθέσεις και απειλές που προκύπτουν λόγω του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Ο κ. Μάριος Ψάλτης αναφέρθηκε σε όλες τις θεματικές του φετινού Συνέδριου. Ξεκίνησε με μια αναφορά στην Νομισματική Πολιτική που ακολουθεί η ΕΚΤ τα τελευταία χρόνια, στην επιρροή της πανδημικής κρίσης και την απάντηση της ΕΚΤ σε αυτή, καθώς και στα αυξημένα επίπεδα πληθωρισμού που αντιμετωπίζουν σήμερα όλες οι χώρες της Ευρωζώνης. Στην συνέχεια, ανέλυσε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός κλάδος, λόγω του επιπέδου των βασικών επιτοκίων, του ύψους των κόκκινων δανείων και των νέων προκλήσεων που σχετίζονται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την κλιματική αλλαγή και την πράσινη μετάβαση. Κλείνοντας, ο κ. Ψάλτης επεσήμανε ότι τα κριτήρια ESG μπορούν αναμφίβολα να δημιουργήσουν διάφορες προκλήσεις για τα τραπεζικά ιδρύματα, ταυτόχρονα όμως δίνουν την ευκαιρία στα τραπεζικά ιδρύματα, μέσω της ενσωμάτωσης των κριτηρίων ESG στις επενδυτικές και δανειοδοτικές αποφάσεις τους, να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην προώθηση υπεύθυνων επιχειρήσεων.
Ακολουθώντας, η κα. Αθηνά Χατζηπέτρου, στην ομιλία της αναφέρθηκε στην ανάγκη προώθησης πολιτικών για την στήριξη της ελληνικής οικονομίας, αλλά και των μικρών επιχειρήσεων, με την χρήση κάθε διαθέσιμου εργαλείου προκειμένου να μειωθεί το κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, αναφέρθηκε στην υιοθέτηση πλαισίων προώθησης και ενσωμάτωσης των κριτηρίων ESG στα επιχειρηματικά μοντέλα, μέσω της βράβευσης των εταιρειών που τα εντάσσουν στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Τέλος, επεσήμανε την ανάγκη για την ψηφιοποίηση της τραπεζικής.
Οι εναρκτήριες ομιλίες ολοκληρώθηκαν με τον κ. Νικόλαο Πέππα, ο οποίος στην ομιλία του αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Περιφέρεια σχετικά με την διαχείριση της μεταβατικότητας, την εκπόνηση έργων και για τους 16 δήμους της Αττικής, αλλά και για την διαχείριση των φυσικών καταστροφών λόγω της κλιματικής αλλαγής. Μάλιστα, τόνισε πως η Περιφέρεια διέθεσε 250 εκατομμύρια ευρώ σε επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία Sars-Cov-2 στα πλαίσια τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας.
Οι προκλήσεις της Νομισματικής Πολιτικής ύστερα από την πανδημία SARS-Cov-2 και η αλληλεπίδραση της με την Δημοσιονομική Πολιτική
Ο κ. Γκίκας Χαρδούβελης, ξεκίνησε τις ομιλίες του πρώτου πάνελ, όπου αναφέρθηκε κατά την εισήγηση του στην 10ετή ελληνική κρίση που ακολούθησε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η οποία επηρέασε σημαντικά τόσο το ελληνικό κράτος όσο και το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, λόγω των εκτεταμένων ζημιών που προκάλεσε στο ΑΕΠ της χώρας και στους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζικών ιδρυμάτων. Έπειτα, έθιξε το πρόβλημα της περιορισμένης κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζικών ιδρυμάτων, αναφέροντας τους παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό. Πιο συγκεκριμένα, η επεκτατική Νομισματική Πολιτική που ακολουθεί η ΕΚΤ και κατ’ επέκταση τα πολύ χαμηλά επιτόκια, ο ισχυρός ανταγωνισμός που δέχονται τα τραπεζικά ιδρύματα από τις Big Tech και FinTech και ο πολύ αυστηρός έλεγχος που ασκείται από τις εποπτικές αρχές είναι οι κυριότεροι παράγοντες που συντελούν στον περιορισμό της κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών. Τέλος, ο κ. Χαρδούβελης στάθηκε στα μέτρα τα οποία πρέπει να παρθούν προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, ενώ τόνισε ότι μέσω του Recovery and Resilience Facility (RRF) και άλλων δημοσιονομικών μέτρων που λαμβάνονται πανευρωπαϊκά, η Ελλάδα αναμένεται να βρεθεί σε τροχιά ανάπτυξης για την επόμενη δεκαετία.
Στη συνέχεια, ο κ. Δημήτριος Μαλλιαρόπουλος, αναφέρθηκε στην σημασία του πληθωρισμού επισημαίνοντας τον καταστατικό στόχο της ΕΚΤ, την σταθερότητα των τιμών και την εξειδίκευση του στόχου αυτού με την διατήρηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα. Επίσης, ανέδειξε την ανοδική τάση του πληθωρισμού και τα τωρινά του επίπεδα, αναλύοντας τους παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξησή του. Έπειτα, χρησιμοποιώντας την καμπύλη Phillips, εξήγησε την σχέση μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας και προχώρησε σε ανάλυση της επίδρασης που είχε η πανδημία SARS-CoV-2 στις δύο αυτές συνιστώσες. Κλείνοντας, ο κ. Μαλλιαρόπουλος ανέλυσε τις προσδοκίες γύρω από την εξέλιξη του πληθωρισμού, όπως και τις ανησυχίες για ενδεχόμενους μελλοντικούς κινδύνους.
Ακολούθως, ο κ. Σωτήρης Συρμακέζης, ανέδειξε το ζήτημα των συστημάτων πληρωμών στην Ευρώπη και πως μπορούν να επιλυθούν διάφορα προβλήματα μέσω της τεχνολογίας Account to Account payments. Πιο συγκεκριμένα, τόνισε πως στην Ευρωπαϊκή Οικονομία τα συστήματα πληρωμών χρησιμοποιούν μια σειρά από μεσάζοντες, όπου ο κάθε ένας αυξάνει το κόστος αποδοχής πληρωμών μέσω κάρτας, με αποτέλεσμα το ετήσιο συνολικό κόστος τους να υπολογίζεται σε 25 δισεκατομμύρια ευρώ. Συνεχίζοντας, επεσήμανε ότι στα επόμενα 5 έτη ως απόρροια των όλο και συχνότερων πληρωμών χωρίς την χρήση μετρητών, αλλά και του outsourcing των συστημάτων πληρωμών από τις τράπεζες, το κόστος αποδοχής πληρωμών μέσω κάρτας αναμένεται να ξεπεράσει τα 150 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, ανέφερε ότι ένας εναλλακτικός τρόπος αποδοχής πληρωμών από τους εμπόρους είναι η χρήση διαφόρων τεχνολογιών γνωστών ως Alternative Payment Methods (APM), μέσω των οποίων μειώνεται αισθητά το κόστος αποδοχής πληρωμών μέσω κάρτας, καθώς δεν υπάρχει ανάγκη για πολλαπλούς μεσαζοντες, αυξάνεται η ασφάλεια των δεδομένων του χρήστη και βελτιώνεται η εμπειρία του. Τέλος, σημείωσε πως οι τεχνολογίες αυτές παρέχουν περισσότερες επιχειρηματικές ευκαιρίες, όπως είναι το εξατομικευμένο μάρκετινγκ, ενώ τα τελευταία έτη έχουν προσελκύσει και σημαντική χρηματοδότηση από σειρά επενδυτών.
Το πρώτο πάνελ έκλεισε ο κ. Σπύρος Μπλαβούκος, όπου προέβη σε ιστορική αναδρομή και ανάλυση των πιο σημαντικών διαπραγματεύσεων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών που οδήγησαν στις παρούσες ευρωπαϊκές συνθήκες και ισορροπίες. Συγκεκριμένα, έδωσε στοιχεία για την αλληλουχία των διαπραγματεύσεων, ιστορικά στοιχεία και ανέδειξε τους συσχετισμούς που οδήγησαν στην διαμόρφωση της ΕΚΤ με τη σημερινή της δομή. Τέλος, αναφέρθηκε στα προβλήματα γύρω από την δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και τις διαχρονικές θέσεις των κρατών που κατείχαν σε ιστορικές διαπραγματεύσεις.
Η επίδραση των ESG παραμέτρων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την Ευρωπαϊκή Οικονομία
Στο δεύτερο πάνελ της Training Day, το οποίο αφορούσε την επίδραση των ESG παραμέτρων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στην Ευρωπαϊκή Οικονομία, μίλησαν η κα. Αιμιλία Βάρφη, ο κ. Φίλιππος Βερναρδής και η κα. Θάλεια Εμίρη. Το πάνελ ξεκίνησε με μια σύντομη επεξήγηση των ESG παραμέτρων, καθώς και του τρόπου με τον οποίο επηρεάζουν την εταιρική κουλτούρα, την ευημερία και την κερδοφορία των επιχειρήσεων. Στην συνέχεια, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα έρευνας, η οποία διεξήχθη σε παγκόσμιο επίπεδο και συμπεριλάμβανε 41 θεσμικούς επενδυτές με συνολικό χαρτοφυλάκιο ύψους 26 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που κατέδειξαν ότι οι κίνδυνοι του ESG αλλά και οι ευκαιρίες που προκύπτουν διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις επενδυτικές αποφάσεις τους. Προχωρώντας στην παρουσίαση, οι ομιλητές ανέφεραν σαφή παραδείγματα και προτάσεις σχετικά με την εισαγωγή του ESG στους 3 πυλώνες του τραπεζικού πλαισίου προληπτικής εποπτείας (Disclosures, Risk Management, Prudential Treatment). Περνώντας στο κομμάτι της επίδοσης των επιχειρήσεων πάνω σε θέματα ESG, ο κ. Vernardis παρουσίασε έναν εσωτερικό δείκτη αξιολόγησης (R-Factor) που χρησιμοποιείται από την SSGA για την μέτρηση της επίδοσης των επιχειρήσεων με βάση τα ESG risk factors. Παράλληλα, οι ομιλητές ανέδειξαν και άλλους οργανισμούς που αξιολογούν και βαθμολογούν επιχειρήσεις με βάση την επίδοσή τους πάνω σε ζητήματα που αφορούν το ESG, ένας εκ των οποίων είναι ο ISS ESG, την αξιολόγηση του οποίου χρησιμοποίησε η κα. Βάρφη για να παρουσιάσει την επίδοση των ελληνικών τραπεζικών ιδρυμάτων. Τέλος, οι ομιλητές σύγκριναν το ποσοστό των επενδύσεων που σχετίζονται με το ESG στην Ε.Ε και στην Ελλάδα, επισημαίνοντας πως ο ευρωπαϊκός μέσος κυμαίνεται στο 1% με 2%, ενώ στις 25 μεγαλύτερες εισηγμένες της Ελλάδας ο μέσος κυμαίνεται στο 0,08% με 0,14%, αναλύοντας ταυτόχρονα τους λόγους για τους οποίους παρατηρείται αυτή η απόκλιση.
Επισκόπηση των εξεταζόμενων ζητημάτων – Ε’ Συνεδρίου Προσομοίωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
Το τρίτο και τελευταίο πάνελ ξεκίνησε ο κ. Κωνσταντίνος Δράκος, όπου εστίασε στο ζήτημα των ψηφιακών νομισμάτων και, ειδικότερα, στις ευκαιρίες και προκλήσεις που αυτά παρουσιάζουν. Συγκεκριμένα, επεσήμανε το ρόλο των κρυπτονομισμάτων ως εναλλακτικών συναλλαγμάτων, ενώ, στη συνέχεια, εστίασε στο ψηφιακό ευρώ, ως έναν άξονα της ψηφιοποίησης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Μάλιστα, δεν παρέλειψε την αναφορά στα οφέλη από τη χρήση ενός ψηφιακού ευρώ, καθώς και στα χαρακτηριστικά που απαιτείται να διαθέτει μία τέτοια μορφή συναλλάγματος. Τέλος, προειδοποίησε για ενδεχόμενους κινδύνους που προκαλούνται από την καθιέρωση τέτοιων ψηφιακών νομισμάτων και τόνισε την αναγκαιότητα για επιμελή και συστηματικό σχεδιασμό τους, με στάθμιση των κινδύνων που δύνανται να προκύψουν από τη χρήση τους.
Την Training Day έκλεισε ο κ. Χρήστος Γκόρτσος, ο οποίος πραγματοποίησε μια επισκόπηση των ζητημάτων που απασχόλησαν το φετινό συνέδριο. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στην πολιτική της Ε.Κ.Τ., η οποία τελεί υπό αναθεώρηση, όπως υποδηλοί και η πρόσφατη έκθεση στρατηγικής που δημοσίευσε. Ο κ. Γκόρτσος επεσήμανε πως αυτή η αναθεώρηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κρίση της Πανδημίας SARS-CoV-2 και στα μέτρα που αναγκάστηκε να λάβει η Ε.Κ.Τ. για τη στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Συνεχίζοντας επισήμαινε πως το ψηφιακό νόμισμα εντάσσεται στην νέα στρατηγική πολιτικής της Ε.Κ.Τ. ως άμεσος στόχος της, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο νομικό έρεισμα για την καθιέρωσή του. Ταυτοχρόνως, αναφέρθηκε στα μέσα άσκησης της νομισματικής πολιτικής εκ μέρους της Ε.Κ.Τ. και στο θεμελιώδη στόχο της, ο οποίος είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, όπως αυτός προκύπτει από τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ε.Ε. (ΣΛΕΕ) και ειδικότερα από το άρθρο 127 αυτής. Τέλος, ο κ. Γκόρτσος τοποθετήθηκε και επί της θεματικής του ESG, υπογραμμίζοντας τη σημασία και των τριών παραγόντων (Περιβαλλοντικός, Κοινωνικός, παράγοντας Διακυβέρνησης) για την ομαλή λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και προειδοποίησε για τους λειτουργικούς κινδύνους που συνεπάγεται η μη επίδειξη δέουσας επιμέλειας στα ζητήματα ESG.
