Ψηφιακό Ευρώ: Αναγκαιότητα, Επιπτώσεις και Οικονομική Καινοτομία

Η Training Day αποτελεί την πρώτη ημέρα του εκάστοτε Συνεδρίου Προσομοίωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για φοιτητές, όπου διακεκριμένοι εκπρόσωποι των θεσμών, των επιχειρήσεων και της ακαδημαϊκής κοινότητας μοιράζονται τις γνώσεις και εμπειρίες τους με τους συμμετέχοντες.

Η Training Day του 9ου Συνεδρίου πραγματοποιήθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος στις 21 Νοεμβρίου του 2024. Οι εξεταζόμενος θεματικές του Συνεδρίου ήταν:

  • Οικονομική πολιτική: Η αλληλεπίδραση νομισματικης και δημοσιονομικής πολιτικής, οι κίνδυνοι κατακερματισμού (fragmentation) και τα όρια της αποτελεσματικότητας σε ένα διαρκές περιβάλλον κρίσεων (permacrisis).
  • Κλιματική αλλαγή και Ανθεκτικότητα: Η μετάβαση προς ένα βιώσιμο χρηματοπιστωτικό σύστημα και ο ρόλος της ΕΚΤ.
  • Ψηφιακό ευρώ: Επιπτώσεις στις πληρωμές, στον τραπεζικό τομέα και στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Το 9ο Συνέδριο δεν θα ήταν εφικτό χωρίς την πολύτιμή υποστήριξη των Τράπεζας της Ελλάδος, Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Dialectica, Τράπεζα Πειραιώς, Bernitsas Law και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στον παρόν παρουσιάζονται οι θέσεις των ομιλητών στο πλαίσιο εναρκτήριων ομιλίων, όπου μας τίμησαν με την συμμετοχή τους οι κ. Χρήστος Καλλανδράνης, Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοδοτικής Επιχειρήσεων, Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, κ. Αντώνης Μπαλλής, Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικής & Διευθυντής των προγραμμάτων MSc in Finance & MSc in FinTech, Aston Business Scholl, Aston University και κ. Δημήτρης Αναστασίου, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

12
???????????????????????????????

Ο κ. Αντώνης Μπαλλής παρουσίασε το ψηφιακό ευρώ ως μια αναπόφευκτη εξέλιξη για την Ευρωζώνη, η οποία καλείται να ανταγωνιστεί τα ψηφιακά νομίσματα άλλων χωρών, καθώς και τις μεγάλες διεθνείς πλατφόρμες πληρωμών. Επισήμανε ότι το ψηφιακό ευρώ δεν στοχεύει στο «να είναι κάτι καινοτόμο ή μοντέρνο», αλλά στο να είναι καθολικά αποδεκτό και να φέρει δημόσια εγγύηση, όπως ακριβώς και τα μετρητά.

Συνεχίζοντας την τοποθέτηση του, τόνισε ότι το κρίσιμο ερώτημα αφορά το ποιος θα κατέχει το μητρώο συναλλαγών – η ΕΚΤ ή οι ιδιωτικοί διαμεσολαβητές. Η επιλογή αυτή έχει σημαντικές επιπτώσεις για τη σταθερότητα του τραπεζικού τομέα, καθώς μεγάλης κλίμακας μεταφορά κεφαλαίων προς την ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει τα διαθέσιμα των τραπεζών και να περιορίσει την κερδοφορία τους.

Ο κ. Μπαλλής ανέδειξε πως η ανάγκη για ψηφιακό ευρώ προκύπτει και από την επιρροή που ασκούν ιδιωτικά συστήματα πληρωμών, τα οποία ενισχύουν ξένα νομίσματα, όπως το δολάριο. Το ψηφιακό ευρώ λειτουργεί επίσης ως εργαλείο κρίσης, επιτρέποντας την αδιάκοπη ροή συναλλαγών ακόμη και σε περίπτωση κατάρρευσης υποδομών.

Ολοκληρώνοντας την τοποθέτηση του, υπογράμμισε ότι η υλοποίηση του έργου είναι πρωτίστως πολιτικό ζήτημα, καθώς η ΕΕ παραμένει ένα σύνθετο σύστημα πολλών ενδιαφερόμενων μερών και διαφορετικών κρατών-μελών.

14
Δημήτρης Αναστασίου 1

Ο κ. Χρήστος Καλλανδράνης, ξεκίνησε το τελευταίο discussion panel της Training Day, όπουπαρουσίασε το ψηφιακό ευρώ ως ένα αναπόφευκτο βήμα προόδου για την Ευρωζώνη, υπογραμμίζοντας ότι η ΕΚΤ διαθέτει το απαιτούμενο πλαίσιο προσαρμοστικότητας για την υλοποίησή του. Τόνισε ότι πρόκειται για έναν «δρόμο χωρίς επιστροφή», καθώς αν η Ευρώπη δεν προχωρήσει στη δημιουργία ψηφιακού νομίσματος, θα χρειαστεί να αναζητήσει μια εναλλακτική λύση.

Tο ψηφιακό ευρώ δεν επανεφευρίσκει το χρήμα, αλλά εκσυγχρονίζει τις νομισματικές υποδομές και καλύπτει τις ανάγκες των νεότερων γενεών για άμεσες, ασφαλείς και πλήρως ψηφιακές πληρωμές. Το καινοτόμο στοιχείο βρίσκεται στη θεσμική του διάσταση, όπου περιλαμβάνει:

  • κρατική εγγύηση,
  • θεσμική εμπιστοσύνη,
  • καθολική προσβασιμότητα,
  • διαλειτουργικότητα σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Ο κ. Καλλανδράνης εξήγησε ότι το ψηφιακό ευρώ προσφέρει δημόσια προστασία και συνέχεια, σε αντίθεση με τις λύσεις ιδιωτικών παρόχων, οι οποίες ενέχουν μεγαλύτερους κινδύνους και αυξημένη εξάρτηση από διεθνείς πλατφόρμες. Ολοκλήρωσε την τοποθέτηση του, τονίζοντας πως δεν λειτουργεί ανταγωνιστικά προς το τραπεζικό σύστημα, αλλά δημιουργεί συνθήκες ενίσχυσης του ανταγωνισμού και βελτίωσης των υπηρεσιών πληρωμών.

13
Αντώνης Μπαλλής 2
Αντώνης Μπαλλής 1

Το discussion panel ολοκληρώθηκε με την ομιλία του κ. Δημήτρη Αναστασίου, ο όποιος ξεκινήσε την τοποθέτηση του αναφέροντας ότι το ψηφιακό ευρώ αποτελεί δημόσιο χρήμα σε ψηφιακή μορφή, πλήρως εγγυημένο από την ΕΚΤ. Το παρομοίασε με ένα «δημόσιο PayPal», διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή, ακόμη και σε περίπτωση γενικευμένου blackout, προσφέροντας ανώτατο επίπεδο ασφάλειας και αξιοπιστίας.

Η αναγκαιότητά του είναι κυρίως γεωπολιτική, καθώς η Ευρωζώνη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τρίτες πλατφόρμες πληρωμών και δεν διαθέτει δική της αντίστοιχη υποδομή. Η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ ενισχύει τη νομισματική κυριαρχία της Ευρωζώνης και δημιουργεί σταθερή βάση για ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα.

Ο κ. Αναστασίου υπογράμμισε ότι το ψηφιακό ευρώ δεν ανταγωνίζεται τις εμπορικές τράπεζες. Θα υπάρχουν σαφή όρια (thresholds) στις καταθέσεις που μπορούν να μεταφέρονται στο Digital Euro Wallet, ώστε να προστατεύεται η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι πραγματικοί ανταγωνιστές του Ψηφιακού Ευρώ είναι τα stablecoins και οι εξωευρωπαϊκές πλατφόρμες πληρωμών.