Επισκόπηση Συζήτησης – Sustainable Future III: Powering the Future of Energy, Supply Chain and Finance
Στις 18 Απριλίου 2024 πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών η εκπαιδευτική ημερίδα «Sustainable Future III: Powering the Future of Energy, Supply Chain and Finance». Η εκδήλωση είχε σαν στόχο το κοινό να κατανοήσει την τρέχουσα πραγματικότητα και τις υπαρκτές προκλήσεις που διαμορφώνουν οι παράγοντες του ESG στον κλάδο της ενέργειας, στην εφοδιαστική αλυσίδα και στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Συγκεκριμένα εστίασε στις παρακάτω θεματικές:
“Τράπεζες και ESG – Προκλήσεις, ευκαιρίες και μελλοντικές προοπτικές”
“CSRD beyond compliance – Ο οδικός χάρτης για ένα βιώσιμο μέλλον”
“Εφοδιαστική Αλυσίδα και ESG – Κατανοώντας το αποτύπωμα των προϊόντων μας”
Στην εκδήλωση μας τίμησαν με την παρουσία τους 12 επιφανείς εκπρόσωποι του ακαδημαϊκού χώρου, των θεσμών και της αγοράς, ενώ συμμετείχε κοινό 160 ατόμων με ποικιλόμορφο επιστημονικό υπόβαθρο. Παρακάτω συνοψίζονται οι κύριες θέσεις των παρουσιάσεων των ομιλιών της εκδήλωσης:
Εναρκτήριες Εισηγήσεις
Οι εναρκτήριες ομιλίες ξεκίνησαν με την εισήγηση του κ. Παναγιώτη Χαμπεσή, Επικεφαλή Τομέα Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, Χρηματοδοτήσεων & Αειφορίας της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. Ο κ. Χαμπεσής τόνισε ότι η κλιματική αλλαγή λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής κινδύνων και επιδρά σε μια σειρά από δραστηριότητες της οικονομίας. Τα τραπεζικά ιδρύματα, έχοντας διττό ρόλο, ως εταιρικές δομές και ως χρηματοδότες της οικονομίας, βρίσκονται στο επίκεντρο της προσπάθειας περιορισμού της κλιματικής αλλαγής, καθώς λογοδοτούν τόσο για τις δικές τους επιχειρηματικές δραστηριότητες, όσο και για αυτές των επιχειρήσεων που χρηματοδοτούν. Συνέχισε την ομιλία του, αναδεικνύοντας την ανάγκη συνεργιών ανάμεσα στο Δημόσιο και τον Τραπεζικό κλάδο στην χρηματοδότηση των αναγκαίων επενδύσεων για την επίτευξη των στόχων net zero. Τόνισε το υψηλό πεδίο εποπτικών απαιτήσεων που γνωρίζει το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αναφέροντας ωστόσο ότι αυτό έχει συμβάλλει στο να διατηρηθούν οι τράπεζες υγιείς.
Κλείνοντας, αναφέρθηκε στις σημαντικές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών (ΕΕΤ) για τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της πράσινης μετάβασης, όπως η έκδοση ενός ενημερωτικού φυλλαδίου προς τις επιχειρήσεις για την κατανόηση του ESG πλαισίου, η συμμετοχή της ΕΕΤ στο Εθνικό Συμβούλιο Κυκλικής Οικονομίας, η διοργάνωση συνεδρίου με θέμα το Sustainable Finance τον Ιούνιο του 2023, αλλά και τα εκπαιδευτικά προγράμματα προς τα στελέχη των τραπεζών.
Οι εναρκτήριες ομιλίες ολοκληρώθηκαν από την κα. Φοίβη Κουντούρη, Καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πολυτεχνείο της Δανίας, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Ένωσης Οικονομολόγων Περιβάλλοντος-Φυσικών Πόρων, Πρόεδρο του Παγκόσμιου Κόμβου Κλίματος του δικτύου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και Διευθύντρια στην AE4RIA. Στην τοποθέτησή της εστίασε στην μετάβαση προς την αειφορία με στόχο την κοινωνική ευημερία, ενώ αναφέρθηκε στο θεωρητικό πλαίσιο της πράσινης μετάβασης. Πιο συγκεκριμένα, για την επίτευξη της πράσινης και βιώσιμης μετάβασης, ανέδειξε την ανάγκη ποσοτικοποίησης της διαδικασίας, καθώς ,όπως επισήμανε, αν δεν μπορούμε να μετρήσουμε κάτι δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε. Συγκεκριμένα, στάθηκε στη μέτρηση των επιδόσεων στην εφαρμογή των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals – SDGs) και των παραμέτρων ESG, τονίζοντας την ανάγκη να τεθούν στόχοι και να βρεθούν τα αναγκαία τεχνολογικά και χρηματοοικονομικά μονοπάτια που απαιτούνται για την επίτευξή τους.
Συνεχίζοντας υπογράμμισε τη σημασία ενός διεπιστημονικού πλαισίου επικοινωνίας και συνεργασίας για την Βιώσιμη Ανάπτυξη και την ανάγκη διάδρασης μεταξύ επιστήμης, θεσμών και επιχειρήσεων, για την επιμόρφωση και καθοδήγησή τους στον πιο κατάλληλο τρόπο εφαρμογής προτεινόμενων λύσεων προς την αειφορία. Παράλληλα, η κα. Κουντούρη ανέδειξε πως τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια, τα οποία λαμβάνουν υπόψη τους στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και τις παραμέτρους ESG, έχουν καταστεί τα πιο κερδοφόρα στην αγορά, ωστόσο επισήμανε τον «παραμερισμό» του κοινωνικού κεφαλαίου από τις επενδύσεις και τα αναπτυξιακά σχέδια. Κλείνοντας την ομιλία της, η κα. Κουντούρη τόνισε πως η εκπαίδευση και η απόκτηση νέων δεξιοτήτων είναι κρίσιμες για την μετάβαση προς την αειφορία.
Keynote Ομιλίες
Την εναρκτήρια εισήγηση των Keynote ομιλιών πραγματοποίησε ο κ. Francesco Cometa, Principal in Banking της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Ξεκίνησε την ομιλία του, τονίζοντας, πως παρόλο που δεν αποτελεί καταστατικό στόχο της, η ΕΚΤ αναγνωρίζει την ανάγκη αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής καθώς η τελευταία μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Ευρωζώνης. Ο κ. Cometa ανέφερε ότι πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ παραμένει η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, αναγνώρισε ωστόσο πως ο τραπεζικός τομέας έχει άμεση συσχέτιση με το περιβάλλον. Χαρακτήρισε το κλιματικό ρίσκο ως ένα νέο παράγοντα, ο οποίος έχει ενταχθεί πλέον κανονικά στο πεδίο των τραπεζών, επιπρόσθετα των «κλασσικών» πηγών ρίσκου, ενώ εξήγησε τον οικονομικό αντίκτυπο στο μακροοικονομικό περιβάλλον.
Τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης της εποπτείας και της δημιουργίας κανονιστικών πλαισίων για την αποφυγή και έγκαιρη αντιμετώπιση πιθανών αναταραχών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και μπορούν να επηρεάσουν την χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Νομισματικής Ένωσης, ενώ μετέφερε το μήνυμα ότι η τραπεζική εποπτεία θα συνεχίσει να αξιοποιεί το πλήρες εύρος εργαλείων της για να διασφαλίσει ότι τα τραπεζικά ιδρύματα ευθυγραμμίζονται με τις εποπτικές προσδοκίες.
Επιπλέον, ο κ. Cometa περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο οι μεμονωμένοι κλιματικοί κίνδυνοι μπορούν να συνδυαστούν και να συσσωρευτούν στο τραπεζικό σύστημα, δημιουργώντας συστημικούς κινδύνους και απειλώντας την σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Για αυτό τον λόγο, υπογράμμισε τη σημασία διαχείρισης των κλιματικών κινδύνων ως στρατηγική προτεραιότητα για την προστασία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και της ευρύτερης οικονομίας.
Παράλληλα, αναγνώρισε το ρόλο της ΕΚΤ στην υποστήριξη της πράσινης μετάβασης και στην προώθηση ευρύτερων δράσεων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με το κλίμα και αναφέρθηκε στο χρονικό άξονα δράσεων της ΕΚΤ από το 2015 έως το 2025.
Τέλος, ο κ. Cometa αναγνώρισε προκλήσεις και στο πεδίο των Ευρωπαϊκών κανονισμών, την ανάγκη για ενέργειες που βασίζονται σε αναλυτικά δεδομένα από πλευράς εποπτείας και την ανάγκη τήρησης των προθεσμιών από τις τράπεζες για την αντιμετώπιση των κλιματικών κινδύνων. Υπογράμμισε, την ανάγκη βελτίωσης των stresstests που σχετίζονται με το κλίμα, ιδίως όσον αφορά στην ενίσχυση της δομής διακυβέρνησης, τη διαθεσιμότητα δεδομένων και τις τεχνικές μοντελοποίησης, ενώ προς τους νέους, έδωσε την προτροπή να παραμένουν ενεργοί και να εξερευνούν τις ευκαιρίες που δημιουργούνται στο πεδίο της βιωσιμότητας.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της, η κα. Κατερίνα Παϊσίου, Ειδικός σε Θέματα Βιώσιμης Ανάπτυξης, Κέντρο Κλιματικής Αλλαγής και Βιωσιμότητας, στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), υπογράμμισε πως η ΤτΕ αποτελεί την πρώτη Κεντρική Τράπεζα που δραστηριοποιήθηκε στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής το 2009. Η ΤτΕ με την δημιουργία της Επιτροπής Μελέτης των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) το 2009 ξεκίνησε την ερευνά σχετικά με τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα και την συστηματική έρευνα πάνω σε ευρύ φάσμα τομέων.
Η κα. Παϊσίου παρουσίασε το «ταξίδι» της Τράπεζας της Ελλάδος στα θέματα της Βιωσιμότητας, σημειώνοντας βασικά ορόσημα, όπως την δέσμευσή της για την συμβολή στην επίτευξη της Συμφωνίας των Παρισίων, και την ίδρυση του Κέντρου Κλιματικής Αλλαγής και Βιωσιμότητας το 2021.
Η κα. Παϊσίου αναφέρθηκε επίσης, στην μελέτη της ΤτΕ για τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Ανέφερε το σημαντικό οικονομικό αποτέλεσμα που θα είχαν τα δυνητικά σενάρια απουσίας δράσης, μέτριας δράσης και επίτευξης των κλιματικών στόχων, τα οποία αποκαλύπτουν τη σημαντική απειλή που διατρέχουν χώρες, όπως η Ελλάδα, από την κλιματική αλλαγή.Η έρευνα αυτή αποκάλυψε πως η περιβαλλοντική ζημία βλάπτει τους ελληνικούς φυσικούς πόρους, οδηγώντας σε χαμηλότερη παραγωγικότητα και υψηλότερο κόστος αποκατάστασης. Μέσα από διάφορα σενάρια, η έκθεση ανέδειξε την επείγουσα ανάγκη για μέτρα μετριασμού και προσαρμογής, τονίζοντας το υψηλό κόστος της αδράνειας. Προς τους φοιτητές επεσήμανε ότι με την εξέλιξη που σημειώνεται τόσο στο πεδίο της τραπεζικής εποπτείας όσο και στον χώρο της βιωσιμότητας, ο εντοπισμός των κατάλληλων δεξιοτήτων για το μέλλον παραμένει ένα εξελισσόμενο πεδίο και τους κάλεσε να παραμένουν πάντα ενεργοί.
Panel 1: “Τράπεζες και ESG - Προκλήσεις, ευκαιρίες και μελλοντικές προοπτικές”
Ο κ. Αβραάμ Κ. Γούναρης, Senior Independent Director στην Εθνική Τράπεζα, ανέδειξε τον ρόλο της εκπαίδευσης και την ανάγκη για διαρκή προσαρμογή ως βασική απάντηση στις προκλήσεις που επιφέρει το ESG στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον. Έδωσε έμφαση στην έντονη πίεση που ασκείται από τους εποπτικούς φορείς και την κοινωνία για συμμόρφωση στα πρότυπα του ESG. Υπογράμμισε την ανάγκη για οριζόντια και κάθετη ενσωμάτωση του ESG στις δραστηριότητες των τραπεζών, αναδεικνύοντας τη σημασία της συνεχούς εξέλιξης των χρηματοδοτικών προϊόντων ώστε να συμβαδίζουν με τα κριτήρια του ESG. Ανέδειξε το ρόλο των Διοικητικών Συμβουλίων στη λήψη αποφάσεων, και τη σημασία της Διακυβέρνησης. Σημείωσε, επίσης, ότι η μετάβαση προς την πλήρη συμμόρφωση είναι δύσκολη αλλά αναπόφευκτη, και προς αυτή την κατεύθυνση οι τράπεζες πρέπει να λάβουν μέτρα για την αναγνώριση, μέτρηση και αντιμετώπιση των ESG κινδύνων που δημιουργούνται. Τόνισε, ακόμα, ότι η υιοθέτηση των αρχών του ESG αποτελεί καθολική ανάγκη που υπερβαίνει τον τραπεζικό τομέα και αφορά στην παγκόσμια κοινότητα. Κλείνοντας, υπογράμμισε την αξία της προσαρμογής στα νέα δεδομένα και την ευρεία ενημέρωση για τα οφέλη της συμμόρφωσης με τα πρότυπα του ESG, ιδιαίτερα σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον, όπου η βιωσιμότητα έχει καταστεί κρίσιμη. Τέλος, απευθυνόμενος στο φοιτητικό κοινό τόνισε για την Gen Z πως είναι μια γενιά που συντείνει στην αλλαγή προτύπου και συμμετέχει ενεργά στις προκλήσεις της βιωσιμότητας.
Ο κ. Δημήτριος Δημόπουλος, Επικεφαλής ESG στην Πειραιώς Financial Holdings, ανέδειξε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τράπεζες στην επίτευξη της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας, καθώς χρηματοδοτούν και παρέχουν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες τόσο σε νοικοκυριά όσο και σε επιχειρήσεις. Σε μία περίοδο έντονου μετασχηματισμού της οικονομίας λόγω της πράσινης μετάβασης, ο κ. Δημόπουλος έδωσε έμφαση στην ανάγκη ύπαρξης αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξύ των τραπεζών και των επιχειρήσεων που χρηματοδοτούν, για την καταπολέμηση των προκλήσεων και την αξιοποίηση των ευκαιριών. Στην συνέχεια, ο κ. Δημόπουλος ανέφερε πως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα κληθούν μελλοντικά να ενσωματώσουν τα πρότυπα του ESG και τις αρχές βιώσιμης ανάπτυξης στα επιχειρηματικά τους μοντέλα, ενώ σε περίπτωση αδυναμίας συμμόρφωσης θα αντιμετωπίσουν εμπόδια στην πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία. Ως αποτέλεσμα, οι τράπεζες έχουν αναπτύξει εργαλεία για την ποσοτικοποίηση των κινδύνων που σχετίζονται με το ESG, ώστε να αξιολογείται καλύτερα το ρίσκο χρηματοδότησης και να λαμβάνουν τις κατάλληλες αποφάσεις, καθώς ο κίνδυνος ESG των πελατών τους συνεπάγεται και κίνδυνο ESG για τα ίδια τα τραπεζικά ιδρύματα.
Παράλληλα, ο κ. Δημόπουλος ερωτώμενος για τη χρηματοδότηση της βιώσιμης μετάβασης σημείωσε πως λόγω της πολυπλοκότητας των προβλημάτων του ESG, απαιτείται συνεχής εκπαίδευση των εργαζομένων της τράπεζας προκειμένου να μπορούν να μεταδώσουν την κουλτούρα της πράσινης μετάβασης στους πελάτες της και να τους υποστηρίξουν κατά την διάρκεια αυτής. Τέλος, τόνισε τον καθοριστικό ρόλο που χρειάζεται να διαδραματίσουν τα πανεπιστήμια στην κατανόηση και επίλυση των ζητημάτων πράσινης μετάβασης, υιοθετώντας μια διεπιστημονική προσέγγιση.
Ως συμβουλή στους νέους για την μελλοντική τους επαγγελματική σταδιοδρομία τόνισε την ανάγκη να αγαπούν αυτό που κάνουν, ενώ ανέδειξε το γεγονός ότι στο πεδίο της βιωσιμότητας μπορούν να συνεργαστούν άτομα από διαφορετικά επιστημονικά backgrounds.
Panel 2: “CSRD beyond compliance – Ο οδικός χάρτης για ένα βιώσιμο μέλλον”
Η κα. Έλενα Αθουσάκη, Chief Sustainability Officer στην Motor Oil, ανέλυσε την επίδραση της Οδηγίας Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) στις επιχειρήσεις, κάνοντας διακριτές αναφορές στις εισηγμένες. Συγκεκριμένα, ενώ παλαιότερα, ο βιώσιμος μετασχηματισμός ήταν συνυφασμένος με την εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα (Corporate Social Responsibility – CSR), πλέον ρυθμίζεται από συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο. Η πρόκληση για την αποτελεσματική εφαρμογή της CSRD, έγκειται μεταξύ άλλων παραγόντων στο κόστος που την συνοδεύει, καθώς το εκάστοτε αναφερόμενο στοιχείο πρέπει να ελέγχεται ενδελεχώς και ετησίως, όπως ακριβώς και στις οικονομικές καταστάσεις. Μια εκ των πιο σημαντικών ωφελειών της CSRD, συνίσταται στη χρήση ενός ενιαίου πλαισίου δημοσιοποίησης, καθώς ως τώρα οι επιχειρήσεις καλούνταν να απαντήσουν πληθώρα ερωτηματολογίων που ζητούν διαφορετικά δεδομένα και χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθοδολογίες. Το ενιαίο πλαίσιο θα επιτρέψει την σύγκριση της απόδοσης διαφορετικών επιχειρήσεων. Εξέφρασε μάλιστα την ελπίδα της στο μέλλον να λαμβάνονται επενδυτικές αποφάσεις με βάση στοιχεία μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης.
Εστιάζοντας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η κα. Αθουσάκη, εξήγησε πως υποχρεώνονται να συλλέγουν συγκριτικά σημαντικά λιγότερες πληροφορίες, σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, και πρέπει να κατανοήσουν σαφέστερα το πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν, ώστε να κατανοήσουν την πληροφορία που θα πρέπει να μεταδώσουν, χωρίς την ανάγκη για παρατεταμένη χρήση υπηρεσιών και δέσμευση κεφαλαίων προς εξωτερικούς συμβούλους.
Η κα. Αθουσάκη, ολοκληρώνοντας την παρουσίασή της, στάθηκε στην έλλειψη υποδομών, χρηματοδότησης και κατάρτισης στην Ελλάδα, σχετικά με τα ζητήματα Βιωσιμότητας και ESG. Στάθηκε σε εξαγγελίες γύρω από τα ζητήματα βιωσιμότητας και τόνισε την προστιθέμενη αξία που μπορεί να δημιουργηθεί από συνέργειες κράτους και επιχειρήσεων ενώ, εξήγησε πως η προσπάθεια για την ενεργειακή μετάβαση πρέπει να γίνει συλλογικά με κρατικές αποφάσεις και την αντίστοιχη χρηματοδότηση. Η Ευρώπη έχει θέσει στόχους που δεσμεύουν τις εταιρείες και που για να πραγματωθούν, είναι απαραίτητη η εξεύρεση κονδυλίων. Παρόλες τις δυσκολίες εφαρμογής, εξέφρασε την ανάγκη να αντιμετωπίζονται οι παράμετροι αυτοί με την ίδια σοβαρότητα που αντιμετωπίζονται και οι οικονομικές καταστάσεις.
Ως προς τους νέους τόνισε ότι η επιτυχία των τωρινών Sustainability Officers θα είναι να ωθήσουν περισσότερους νέους επαγγελματίες να επιλέξουν το πεδίο της βιωσιμότητας, ενώ επισήμανε ότι είναι ένας χώρος διεπιστημονικός, στον οποίο νέοι από διαφορετικά επιστημονικά πεδία μπορούν να συμμετέχουν, εφόσον αφιερώσουν χρόνο και μελέτη. Κάλεσε τους συμμετέχοντες να ξεκινήσουν να μελετούν τις εκθέσεις βιωσιμότητας των εταιρειών και να δράσουν ενεργά στο πεδίο απόκτησης δεξιοτήτων.
Ο κ. Γιώργος Γαλάνης, Sustainable Development Director στην MYTILINEOS, με την σειρά του ανέφερε πως μέσω της CSRD οι εταιρίες θα έρθουν για πρώτη φορά αντιμέτωπες με τις επιπτώσεις των δράσεών τους, είτε είναι κοινωνικές, είτε είναι ηθικές, είτε περιβαλλοντικές. Στην συνέχεια ανέφερε πως η MYTILINEOS έχει ενσωματώσει στο επιχειρηματικό της μοντέλο τις παραμέτρους του ESG από το 2012. Η προσέγγιση της διαθέτει 4 πτυχές: αυτήν της διακυβέρνησης, που αφορά στην εσωτερική λειτουργία της εταιρείας, την πτυχή της στρατηγικής, της αντιμετώπισης των κινδύνων και της αξιοποίησης των ευκαιριών, και, εν τέλει, τον πυλώνα των στόχων που έχει θέσει στις πολιτικές της.
Όσον αφορά στους ESG Raters, ο κ. Γαλάνης εξήγησε πως σίγουρα θα ενσωματώσουν στις αναλύσεις τους την CSRD ή στοιχεία της, αλλά θα διατηρήσουν και δικές τους παραμέτρους, καθώς έχουν διαμορφώσει μια αγορά με ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα. Ο κ. Γαλάνης υποστήριξε πως οι δημοσιεύσεις της CSRD θα καλύπτουν τις νομοθετικές απαιτήσεις, αλλά οι εταιρείες αναμένεται να προσθέσουν περαιτέρω δείκτες αξιολόγησης στα reports τους. Το κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο δημοσιοποίησης, θα επηρεάσει τις εσωτερικές λειτουργίες μιας εταιρείας καθώς θα επιτρέπει την πιο αξιόπιστη αξιολόγηση των προμηθευτών και την ανάπτυξη κωδίκων δεοντολογίας που είναι εναρμονισμένοι με τα ESG κριτήρια. Χαρακτήρισε συγκεκριμένα τις εισηγμένες εταιρείες ως υπό συνθήκη “ESG Raters” για τις μικρότερες, καθώς, έχοντας την υποχρέωση να αναφέρουν στοιχεία για τις αλυσίδες αξίας τους, θα ωθήσουν τις μικρομεσαίες εταιρείες σε δραστικές βελτιώσεις.
Ο κ. Γαλάνης τόνισε εν κατακλείδι, πως το ESG δεν ταυτίζεται μόνο με το ενδιαφέρον για την κλιματική αλλαγή ή με την εταιρική φιλανθρωπία. Τόνισε ότι, καθώς η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους βασικούς τόπους δραστηριοποίησης της MYTILINEOS, συνεργάζεται στενά με τα εγχώρια ενδιαφερόμενα μέρη, ακολουθώντας και το πεδίο διεθνών βέλτιστων πρακτικών, βάσει του οποίου η ενεργή ενασχόληση με τους παράγοντες ESG οδηγεί στην αποτελεσματική μεταβολή των πρακτικών και της δομής της διαβούλευσης και του πλαισίου λήψης αποφάσεων.
Ως προς τους νέους και υπερθεματίζοντας την τοποθέτηση της κυρίας Αθουσάκη, επισήμανε ότι πρέπει να αγαπούν αυτό που κάνουν και να έχουν τα βλέμματά τους στραμμένα στο μέλλον.
Κλείνοντας το δεύτερο Discussion Panel, ο κ. Αχιλλέας Ιωακειμίδης, Sustainability Director στην ΔΕΗ, εστίασε στην πλέον ευρεία αποδοχή του ESG ως νέου κλάδου της οικονομίας. Συγκεκριμένα, υποστήριξε πως βρισκόμαστε σε μία εποχή, όπου «τα μη χρηματοοικονομικά στοιχεία επηρεάζουν την αξία μίας εταιρείας». Χαρακτήρισε ως θετική αυτή την εξέλιξη και τόνισε την αναγκαιότητα για διαφάνεια. Ωστόσο, ανέδειξε ως πρωταρχικής σημασίας την ανάγκη ύπαρξης αξιοπιστίας στην καταγραφή των ESG δεδομένων. Μέσω της CSRD, ανέφερε, ότι για πρώτη φορά δημιουργείται ένα σύστημα, όπου κάθε εταιρεία υποχρεούται να αναφέρεται και να αξιολογείται με έναν προβλεπόμενο και κοινό πλαίσιο, διασφαλίζοντας έτσι την ορθότητα των δεδομένων και παρέχοντας την δυνατότητα σύγκρισης μεταξύ των εταιρειών.
Ανέφερε επιπλέον, ότι οι μεγάλες εταιρείες έχουν ξεκινήσει ήδη την μετάβαση τους σε ένα βιώσιμο τρόπο λειτουργίας, οριοθετώντας στόχους και καθορίζοντας με ξεκάθαρο τρόπο την στρατηγική τους. Στο πλαίσιο αυτό, ανέλυσε το στρατηγικό πλάνο της ΔΕΗ για την πράσινη μετάβασή της. Συγκεκριμένα, στόχος της είναι να εντείνει τις επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενεργείας με απώτερο σκοπό αυτές να φτάσουν τα 2/3 των επενδύσεων μέχρι το 2026.
Επίσης, στάθηκε στην αλλαγή προτύπου λειτουργίας της αγοράς , καθώς από απλοί ανταγωνιστές, μεγάλες εταιρείες προχωρούν σε συνέργιες στο δρόμο για την πράσινη μετάβαση. Στάθηκε συγκεκριμένα στη συνέργια της ΔΕΗ με την Motor Oil και τον όμιλο MYTILINEOS για την ανάπτυξη έργων με κεντρικό άξονα το πράσινο υδρογόνο σε 5 Ευρωπαϊκές χώρες.
Δήλωσε ιδιαίτερα αισιόδοξος για το μέλλον καθώς παρατηρεί την θετική αλλαγή της νοοτροπίας όλων των ενδιαφερομένων μερών για την πράσινη μετάβαση. Επισήμανε ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις, όπως η ΔΕΗ, είναι αναγκαίο να δώσουν το «καλό παράδειγμα» προκειμένου να ακολουθήσουν οι μικρό-μεσαίες επιχειρήσεις την αντίστοιχη πορεία. Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Ιωακειμίδης, κατέστησε σαφές ότι η βιωσιμότητα είναι ένα ταξίδι μετάβασης που θα συμβεί τα επόμενα χρόνια και παρακίνησε τους νέους που εισχωρούν τώρα στην αγορά εργασίας να αποτελέσουν μέρος αυτού και να συμβάλουν στην υλοποίηση του.
Τέλος, χαιρέτησε τη συμμετοχή των φοιτητών σε πρωτοβουλίες, όπως το Sustainable Future, και τόνισε πως τα τμήματα βιωσιμότητας των εταιρειών αφιερώνουν ενεργά χρόνο στους φοιτητές. Έδωσε το παράδειγμα διαλόγου με φοιτητές από Πανεπιστήμιο του Georgetown από τις ΗΠΑ, οι οποίοι ζήτησαν από τη ΔΕΗ να μελετήσουν τα στοιχεία των εκθέσεων ESG και να ελέγξουν την εταιρεία σε κριτήρια βιωσιμότητας, και παρότρυνε τους φοιτητές να έχουν ρόλο ενεργού συμμετέχοντα.
Panel 3: “Εφοδιαστική Αλυσίδα και ESG – Κατανοώντας το αποτύπωμα των προϊόντων μας”
Στην ομιλία του, ο κ. Σωκράτης Μοσχούρης, Καθηγητής Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού και Διακίνησης Βιομηχανικών Προϊόντων στο τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Πειραιώς, έθεσε το θεωρητικό πλαίσιο ως προς την έννοια των Logistics και τη διαφοροποίησή της από την ευρύτερη έννοια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Συγκεκριμένα, τόνισε πως τα Logistics αποτελούν ένα υποσύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας, εστιάζοντας στη διαχείριση και αποθήκευση των ροών των διαφόρων υλικών, υπηρεσιών και σχετικών πληροφοριών από το σημείο προέλευσης προς το σημείο κατανάλωσης.
Παρουσίασε τις βασικές λειτουργίες των Logistics, όπως οι αγορές, η μεταφορά, η αποθήκευση, η διαχείριση αποθεμάτων, η διαχείριση στόλου και η εξωτερική μεταφορά, τονίζοντας παράλληλα τη σημαντική επίδραση που μπορούν να έχουν αυτές οι λειτουργίες στο περιβάλλον και πως επηρεάζονται από αυτό. Συγκεκριμένα, τα κέντρα Logistics μπορούν με τις κατάλληλές διαδικασίες και επενδύσεις να αναβαθμιστούν περιβαλλοντικά με αποτέλεσμα την μείωση των εκπομπών τους, την εξοικονόμηση ενέργειας και την αποτελεσματικότερη διαχείριση αποβλήτων.
Συνεχίζοντας, στάθηκε στην ανάγκη ενημέρωσης των καταναλωτών για τα οφέλη της Βιώσιμης Ανάπτυξης, καθώς οι ενημερωμένοι καταναλωτές μπορούν να στηρίξουν με τις επιλογές τους τις επιχειρήσεις που λειτουργούν με περιβαλλοντική και κοινωνική υπευθυνότητα, αλλά και υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές. Κλείνοντας την εισήγηση του ο κ. Μοσχούρης ανέδειξε τον κλάδο της Βιωσιμότητας ως ένα πολλά υποσχόμενο πεδίο σπουδών και εργασίας, ιδιαίτερα για τους νέους αποφοίτους, ενώ έδωσε το παράδειγμα του Εργαστήριου Καινοτόμου & Βιώσιμης Διαχείρισης Εφοδιαστικών Αλυσίδων ως πεδίο για την ενασχόληση των φοιτητών με τα ζητήματα βιωσιμότητας και τους παρότρυνε να παραμένουν ενεργοί και να συμμετέχουν σε σειρά εκδηλώσεων και εκπαιδεύσεων.
Ο κ. Απόστολος Ελεκίδης, Δρ. Χημικός Μηχανικός και Warehouse Business Process Expert στη Procter & Gamble, ξεκίνησε την ομιλία του επισημαίνοντας τα διαφορετικά σημεία μιας εφοδιαστικής αλυσίδας και τόνισε την σημασία της αποτελεσματικής συνεργασίας και επικοινωνίας ανάμεσα στους εμπλεκομένους για την επιτυχή λειτουργία της. Συνεχίζοντας, αναφέρθηκε στην κλιματική αλλαγή και στον αντίκτυπο που έχουν οι δραστηριότητες μιας εταιρείας στο περιβάλλον, αλλά και στην αμφίδρομη σχέση που αναπτύσσεται. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι το περιβάλλον μπορεί να επιδράσει στις δραστηριότητες των εταιρειών αξιοποιώντας το παράδειγμα της διώρυγας του Παναμά και της ιστορικά χαμηλής στάθμης των υδάτων λόγω παρατεταμένης ξηρασίας, που οδηγεί σε διαταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Αναφορικά με τις παραμέτρους ESG που μια επιχείρηση πρέπει να λαμβάνει υπόψη στην εφοδιαστική της αλυσίδα, ο κ. Ελεκίδης ανέδειξε τρία βασικά σημεία ενδιαφέροντος που περιλαμβάνουν την μέτρηση και μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την διαχείριση αποβλήτων. Πρόσθεσε πως ένα σημαντικό μέρος των πρώτων υλών καταλήγει σε απόβλητα πριν καν φτάσει στον καταναλωτή, και παρόλο που αυτό ενδέχεται να δημιουργεί οικονομικά οφέλη για μια εταιρεία, αντιτάσσεται στην λογική και στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Παράλληλα, αναφέρθηκε στις απτές θετικές επιδράσεις της τεχνολογίας στις αλυσίδες αξίας, καθώς μέσω διαφόρων εργαλείων και σημείων ψηφιακού ελέγχου μπορεί να βελτιωθεί συνολικά το σκέλος του προγραμματισμού, της μεταφοράς και εν γένει της αποδοτικότητας. Ο κ. Ελεκίδης κατέληξε στο συμπέρασμα πως αν δεν γίνει αντιληπτός ο τρόπος με τον οποίο η βιωσιμότητα θα συμβάλλει θετικά και άμεσα στην κερδοφορία, οι εταιρείες θα έχουν περιορισμένο κίνητρο να μετασχηματιστούν και να υιοθετήσουν τις αρχές της. Τέλος, στάθηκε στον αναγκαίο ρόλο των καταναλωτών οι οποίοι προτιμώντας και στηρίζοντας εταιρείες με περιβαλλοντικές και κοινωνικές υπεύθυνες πρακτικές θα ενισχύσουν και τον εταιρικό μετασχηματισμό.
Ο κ. Νικόλαος Σκανδάλης, Head of Supply Chain & Logistics της Principia, στην ομιλία του επικεντρώθηκε στην εφοδιαστική αλυσίδα μιας εταιρείας πράσινης ενέργειας. Συγκεκριμένα, παρουσίασε την ροή της εφοδιαστικής αλυσίδας από τη συλλογή των πρώτων υλών και την μεταποίηση τους, μέχρι τη διαχείριση των αποβλήτων. Σχετικά με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), τόνισε ότι οι κύριες προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι το δίκτυο προμηθευτών και κατασκευαστών, το οποίο δημιουργεί προβλήματα στη διαθεσιμότητα και το κόστος, όσο και τον συνολικό κύκλο ζωής των ΑΠΕ. Παράλληλα, επισήμανε τη σημασία της ανιχνευσιμότητας των προϊόντων, αναφέροντας το παράδειγμα της νέας τεχνολογίας κατασκευής μπαταριών, που θα επιτρέπει να είναι ανιχνεύσιμη η διαδικασία παραγωγής τους στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας και άρα θα μπορεί να υπάρχει ακριβής εικόνα για το αποτύπωμα των προϊόντων. Σε ερώτηση σχετικά με το πως η πράσινη ενέργεια θα ενταχθεί στην εφοδιαστική αλυσίδα, τόνισε τη σημασία των συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ (Power Purchasing Agreements – PPAs), αναδεικνύοντας παράλληλα τη δυσκολία διαχωρισμού σχετικά με την προέλευση της ενέργειας, δηλαδή αν παράχθηκε από ανανεώσιμες πηγές ή από ορυκτά καύσιμα. Κλείνοντας, ο κ. Σκανδάλης μίλησε για τη σημασία και προβάδισμα που δίνεται πλέον στην διαφημιστική προβολή προϊόντων που πληρούν και έχουν παραχθεί με κριτήρια βιωσιμότητας. Στο μήνυμά του προς τους φοιτητές, τόνισε ότι η παρουσία τους στην εκδήλωση δείχνει την αλλαγή προτύπου που συντελείται, καθώς σε προηγούμενες δεκαετίες δεν υπήρχε αντίστοιχα ενεργή συμμετοχή των νέων σε παρόμοια εγχειρήματα, όσο και ευκαιρίες.
Ο κ. Γιώργος Χατζηλεοντής, Head of Business Development στην Synesgy και Sales Director Solicited Credit Rating Services & Products, Credit Risk Services στην ICAP CRIF SA, ξεκίνησε την ομιλία του εστιάζοντας στο κανονιστικό πλαίσιο για θέματα βιωσιμότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο υιοθετείται με ταχείς ρυθμούς, με την εφαρμογή Οδηγιών, ήδη, από το 2017. Πρόσθεσε ότι συγκριτικά με άλλες ηπείρους, η Ευρώπη προηγείται σημαντικά, θέτοντας στο επίκεντρο την οδηγία CSRD, παρουσιάζοντας τα κριτήρια των εταιρειών που θα χρειαστεί να συμμορφωθούν. Συνεχίζοντας, ο κ. Χατζηλεοντής υπογράμμισε ότι οι εταιρείες θα ασκήσουν πίεση στους προμηθευτές τους προκειμένου να συλλεγούν τα απαραίτητα δεδομένα. Αναγνώρισε, ωστόσο, την πρόκληση της έλλειψης δεδομένων από την πλευρά των προμηθευτών, ειδικά όταν αυτοί είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πράγμα που δυσκολεύει το έργο της αξιολόγησης της ESG απόδοση τους. Στάθηκε στις προκλήσεις δεδομένων οι οποίες δημιουργούν πολλές φορές δυσκολίες στην ενοποίηση των μηνυμάτων, όσο και την ισότιμη εξέταση μεταξύ εταιρειών ακόμα και στον ίδιο χώρο. Ως προς τα καταναλωτικά πρότυπα στάθηκε στη δύναμη των περιβαλλοντικά συνειδητών επιλογών των καταναλωτών, ενώ εκφράστηκαν επιφυλάξεις σχετικά με τις εφικτές επιλογές σε θέματα βιώσιμων προϊόντων και υπηρεσιών και κατά πόσο συμβαδίζουν με πιο χαμηλά επίπεδα εισοδημάτων.
Σε ένα θετικό τόνο στάθηκε στην ταχύτατη πρόοδο που αρχίζει να σημειώνεται στην Ελληνική αγορά ως προς τα θέματα βιωσιμότητας, ενώ κλείνοντας, ανέδειξε τρεις λύσεις για το εν λόγω πρόβλημα· συγκεκριμένα την αυτοδήλωση (κυρίως με την χρήση ερωτηματολογίων), την αναζήτηση αποδεικτικών στοιχείων για τα δηλωμένα στοιχεία και την αξιοποίηση ορκωτών ελεγκτών.
