Το εγχείρημα του Ψηφιακού Ευρώ – 8ο Συνέδριο Προσομοίωσης της ΕΚΤ

Η Training Day αποτελεί την πρώτη ημέρα του εκάστοτε Συνεδρίου Προσομοίωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για φοιτητές, όπου διακεκριμένοι εκπρόσωποι των θεσμών, των επιχειρήσεων και της ακαδημαϊκής κοινότητας μοιράζονται τις γνώσεις και εμπειρίες τους με τους συμμετέχοντες.

Η Training Day του 8^ου Συνεδρίου πραγματοποιήθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος στις 22 Νοεμβρίου του 2024. Οι εξεταζόμενος θεματικές του Συνεδρίου ήταν:

Nομισματική πολιτική: Η αλληλεπίδραση με την δημοσιονομική, ο κίνδυνος fragmentation και οι προκλήσεις αποτελεσματικότητας στο περιβάλλον permacrisis.
Κλιματική αλλαγή και μετασχηματισμός του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο πεδίο του ESG.
Ψηφιακό ευρώ: Επιπτώσεις στο τοπίο των πληρωμών και στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Το 8^ο Συνέδριο δεν θα ήταν εφικτό χωρίς την πολύτιμή υποστήριξη των Τράπεζας της Ελλάδος, Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Alpha Bank, PWC Ελλάδας Εθνικής Τράπεζας και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στον παρόν παρουσιάζονται οι θέσεις των ομιλητών στο πλαίσιο του discussion panel με θέμα το εγχείρημα του ψηφιακού ευρώ και τις δυνητικές επιπτώσεις του στα συστήματα πληρωμών, όπου μας τίμησαν με την συμμετοχή τους οι κ. Κωνσταντίνος Δράκος, Καθηγητής στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Αντώνης Μπαλλής, Διευθυντής Προγράμματος MSc FinTech, Επίκουρος Καθηγητής Χρηματοοικονομικής, Aston Business School, κ. Χρήστος Καλλανδράνης, Επίκουρος Καθηγητής Χρηματοδοτικής Επιχειρήσεων, Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και κ. Δημήτρης Αναστασίου, Επίκουρος Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Στην συνέχεια πηρέ τον λόγο ο κ. Δημήτρης Αναστασίου, όπου και παρουσίασε την καινοτομία του ψηφιακού ευρώ, τονίζοντας τις δυνατότητές του να μεταμορφώσει τον χρηματοοικονομικό τομέα. Υπογράμμισε ότι το ψηφιακό ευρώ θα αναμορφώσει τον χρηματοοικονομικό τομέα, παρέχοντας δυνατότητα πληρωμών 24/7, τόσο online όσο και offline, ενώ θα λειτουργεί συμπληρωματικά με τα μετρητά, προσφέροντας μεγαλύτερη λειτουργική αποτελεσματικότητα και μειωμένο κόστος στις διασυνοριακές συναλλαγές, γεγονός που πρόκειται να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, ο κ. Αναστασίου ανέφερε ότι, η ΕΚΤ σχεδιάζει περιορισμούς στο ποσό διακράτησης κεφαλαίων και στο εύρος συναλλαγών μέσω ψηφιακών πορτοφολιών, αποτρέποντας σημαντικές εκροές καταθέσεων από τις τράπεζες. Επεσήμανε ότι η μετατροπή κεφαλαίων θα είναι περιορισμένη, εξασφαλίζοντας ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν θα διαταραχθεί.

Επιπλέον, τόνισε τα οφέλη του ψηφιακού ευρώ, όπως η ενίσχυση της χρηματοοικονομικής ένταξης, ιδιαίτερα για το 6% των Ευρωπαίων που δεν διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό και η δημιουργία νέων εσόδων για τις τράπεζες μέσω καινοτόμων υπηρεσιών. Ωστόσο, προειδοποίησε για τις προκλήσεις στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, για το απαιτούμενο υψηλό κόστος επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες, καθώς και για πιθανές εκροές καταθέσεων προς ψηφιακά πορτοφόλια, ιδίως για τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες διαθέτουν μικρότερη καταθετική βάση σε σύγκριση με τις αντίστοιχες Ευρωπαϊκές.

Το discussion panel έκλεισε ο κ. Αντώνης Μπαλλής όπου και παρουσίασε τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που συνοδεύουν το ψηφιακό ευρώ, αντλώντας διδάγματα από το παράδειγμα του κινεζικού ψηφιακού νομίσματος (Digital Yuan). Επεσήμανε ότι η Κίνα έχει εφαρμόσει ένα επιτυχημένο πιλοτικό πρόγραμμα, θέτοντας διαφορετικά όρια συναλλαγών για ταυτοποιημένους και μη ταυτοποιημένους χρήστες, κάτι που έχει αποτρέψει εκροές καταθέσεων και έχει ενισχύσει τις εισροές ξένων κεφαλαίων.

Αναφερόμενος στην Ευρώπη, τόνισε ότι η ΕΚΤ καθυστερεί στην υλοποίηση του ψηφιακού ευρώ, αφήνοντας περιθώριο στον ιδιωτικό τομέα να αναπτύξει εναλλακτικές λύσεις, όπως stablecoins. Σημείωσε τον κίνδυνο, οι καταθέτες να μην έχουν κίνητρο να διατηρήσουν τα κεφάλαιά τους σε παραδοσιακές τράπεζες λόγω χαμηλών επιτοκίων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια καταθέσεων.

Ο κ. Μπαλλής επιπροσθέτως, υπογράμμισε ότι η συζήτηση γύρω από την ασφάλεια και την ανωνυμία των ψηφιακών νομισμάτων συχνά στερείται ουσίας, δεδομένου ότι υπάρχουν ήδη ζητήματα ασφαλείας με τις υφιστάμενες τεχνολογίες. Πρότεινε την ανάγκη για ενδελεχή ενημέρωση και εκπαίδευση γύρω από το ψηφιακό ευρώ, ώστε να διασφαλιστεί η κατανόηση και η αποδοχή του από το κοινό. Τέλος, τόνισε ότι το κενό που θα δημιουργηθεί από την καθυστέρηση του ψηφιακού ευρώ μπορεί να καλυφθεί από ιδιωτικές πρωτοβουλίες, με σημαντικές συνέπειες για τη νομισματική σταθερότητα της Ευρωζώνης.

Το τελευταίο discussion panel της Training Day ξεκίνησε από τον κ. Κωνσταντίνο Δράκο, όπου προχώρησε σε μια περιεκτική επισκόπηση του Ψηφιακού Ευρώ, δίνοντας έμφαση στην αναγκαιότητα του και την στρατηγική σημασία του. Ανάφερε πως η ΕΚΤ οφείλει να επιταχύνει τις προσπάθειες της για την ανάπτυξη του καθώς η όποια καθυστέρηση δεν είναι προς όφελος της. Χαρακτήρισε το ψηφιακό ευρώ ως καινοτομία που μπορεί να μετασχηματίσει τον χρηματοοικονομικό τομέα και πως θα οδηγήσει στη μείωση της εξάρτησης από μη ευρωπαϊκούς παρόχους πληρωμών. Παράλληλα, αναμένεται να ενισχύσει τη χρηματοοικονομική ένταξη, ιδίως για άτομα χωρίς πρόσβαση σε τραπεζικές υπηρεσίες και στη μείωση της εξάρτησης από μη ευρωπαϊκούς παρόχους πληρωμών.

Ο κ. Δράκος αν και ανέφερε πως υπάρχουν αντικειμενικές προκλήσεις στο εγχείρημα του Ψηφιακού Ευρώ, αναμένεται να αποτελέσει καταλύτη για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στο δημόσιο χρήμα και διευκολύνοντας τη μετάβαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Στην συνέχεια ο κ. Χρήστος Καλλανδράνης ανέλυσε τις προοπτικές και τις προκλήσεις του ψηφιακού ευρώ, τονίζοντας την ανάγκη προσαρμοστικότητας και προνοητικότητας στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Σημείωσε ότι το ψηφιακό ευρώ δεν στοχεύει στην κατάργηση των μετρητών αλλά στην ενδυνάμωση του υπάρχοντος νομίσματος, λειτουργώντας ως παράλληλο, πλήρως μετατρέψιμο μέσο πληρωμής.

Αναφέρθηκε στην μεγάλη άνοδο των ψηφιακών συναλλαγών στην Ελλάδα, όπου περίπου το 50% των πληρωμών είναι ηλεκτρονικές και το 20% των διατραπεζικών συναλλαγών πραγματοποιούνται άμεσα μέσω συστημάτων όπως το IRIS. Εξήγησε ότι το ψηφιακό ευρώ μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη στο δημόσιο χρήμα, προσφέροντας ασφαλείς, διαφανείς και οικονομικά αποδοτικές συναλλαγές. Υπογράμμισε επίσης, ότι σε αντίθεση με τα κρυπτονομίσματα, το ψηφιακό ευρώ παρέχει σταθερότητα, συμμόρφωση με κανονισμούς και ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών.

Επιπλέον, ο κ. Καλλανδράνης επεσήμανε τη δυνατότητα χρήσης του ψηφιακού ευρώ τόσο online όσο και offline, με διασφάλιση της ιδιωτικότητας και της λογοδοσίας, οδηγώντας στην απεξάρτηση από μη ευρωπαϊκούς παρόχους πληρωμών. Παρά τις προκλήσεις, όπως οι κίνδυνοι κυβερνοασφάλειας και η ανάγκη για επενδύσεις στις τράπεζες, τόνισε ότι το ψηφιακό ευρώ θα αποτελέσει μοχλό καινοτομίας και λειτουργικής αποτελεσματικότητας, ενισχύοντας την χρηματοοικονομική ένταξη και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της Ευρωζώνης.